Z reguły cudzoziemcy, którzy mają zamiar przebywać w Polsce w celu innym niż turystyczny, powinni wystąpić o przyznanie odpowiedniej wizy. Od tej zasady są wyjątki – obywatele niektórych krajów takich jak np. Korea Południowa czy USA są zwolnieni z tego obowiązku. W pozostałych przypadkach obcokrajowcy, chcąc wjechać do Polski, powinni wyrobić sobie wizę Schengen (typ C) lub wizę krajową (typ B). Różnią się one między sobą wieloma detalami, ale z perspektywy pracownika najistotniejsze jest to, że obie uprawniają do starania się o zatrudnienie w naszym kraju. Istnieje możliwość przedłużenia okresu obowiązywania wiz, aczkolwiek muszą być w takim wypadku spełnione różnego rodzaju wymagania.

Inny sposób legalnego wjazdu na terytorium Polski jest określony w umowie o ruchu bezwizowym, którą Polska podpisała z niektórymi krajami. W kontekście rodzimego rynku pracy szczególne znaczenie ma to, że stroną tej umowy od 2017 roku jest również Ukraina. Na jej podstawie, w celu przekroczenia granicy, Ukraińcy powinni posługiwać się paszportem biometrycznym.

Korzystający z ruchu bezwizowego obywatele państw będących stronami umowy mają prawo przebywać na terytorium m.in. Polski bez konieczności uzyskania wizy, pod warunkiem, że ich pobyt nie przekroczy 90 dni w ciągu każdego okresu trwającego 180 dni. Należy wiedzieć, że do tego okresu liczy się łączna liczba dni przebywania na terytorium wszystkich państw Schengen. Jak określa się tę liczbę? Weryfikacja dopuszczalnego pobytu krótkoterminowego w ruchu bezwizowym sprowadza się do cofnięcia o 180 dni oraz obliczenia sumy dni, jakie cudzoziemiec wykorzystał w tym okresie.

Aby obywatel Ukrainy przekraczający granicę na tej zasadzie mógł wykonywać pracę w naszym kraju, musi posiadać odpowiednie dokumenty, np. oświadczenie o zamiarze powierzenia wykonywania pracy lub właściwe zezwolenie na pracę. Co istotne, ma on prawo do legalnej pracy maksymalnie przez 90 dni, także w przypadku, gdy zezwolenie na pracę wydano na dłuższy okres. Jeśli obcokrajowiec chce utrzymać zatrudnienie, musi wystąpić do wojewody z wnioskiem o wydanie zezwolenia na pobyt tymczasowy.

dopuszczalnego pobytu krótkoterminowego w ruchu bezwizowym polega na cofnięciu się o 180 dni i obliczenia np. na podstawie odcisków stempli kontroli granicznej liczby dni, które obcokrajowiec już wykorzystał we wspomnianym 180-dniowym okresie.

Ważną instytucją prawną jest również zezwolenie na pobyt tymczasowy. Obywatel państwa trzeciego ma prawo ubiegać się o zezwolenie, jeśli zachodzą okoliczności, które uzasadniają zamieszkiwanie przez niego na terytorium Polski przez okres dłuższy niż trzy miesiące. Tego typu przesłanką jest np. cel pobytu polegający na wykonywaniu w Polsce pracy na podstawie umowy z pracodawcą prowadzącym działalność gospodarczą w naszym kraju. Legalizacja pobytu cudzoziemców na podstawie zezwolenia na pobyt tymczasowy obejmuje okres do 3 lat. Dokument nie może być przedłużany–przed jego wygaśnięciem należy wystąpić o nowe zezwolenie.

.

Procedura oświadczeniowa – łatwiejszy sposób zatrudnienia osób z kilku krajów

Obywatele Armenii, Białorusi, Rosji, Ukrainy, Gruzji i Mołdawii nie są zobligowani do uzyskania zezwolenia na pracę, aby otrzymać zatrudnienie w Polsce. Aby mogli oni zacząć pracować w danej firmie, pracodawca musi złożyć w odpowiednim Powiatowym Urzędzie Pracy oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Okres zatrudnienia w oparciu o zgodę przyznaną w tej procedurze nie może przekroczyć 6 miesięcy, w ciągu kolejnych 12 miesięcy. Jednym z warunków koniecznych jest również to, że taki obcokrajowiec nie może wykonywać pracy sezonowej.

Legalizacja pracy cudzoziemców w tej formie wiąże się z niewielką ceną, należy bowiem zapłacić 30 złotych przed złożeniem oświadczenia. Pracodawca boryka się z mniejszą liczbą formalności i przyspieszeniem procesu legalizacji zatrudnienia cudzoziemca – nie jest wymagany tzw. test rynku pracy mający na celu sprawdzenie, czy potrzeby pracodawcy mają szansę być zaspokojone na lokalnym rynku pracy w ramach rekrutacji prowadzonej przez urząd pracy.

Innym sposobem legalizacji zatrudnienia cudzoziemca jest uzyskanie dla niego zezwolenia na pracę. Z wnioskiem do właściwego wojewody (w przypadku zezwolenia typu S odpowiednim organem jest starosta) musi wystąpić firma, która chce zatrudnić obcokrajowca. Do wyboru jest sześć wariantów zezwoleń na pracę:

• typu S– dotyczące pracy w trzech sektorach: rolnictwie, ogrodnictwie i turystyce; wydawane przez starostę na maksimum 9 miesięcy w roku kalendarzowym,
• typu A– jest najczęściej wydawanym zezwoleniem; związane z zatrudnieniem na podstawie umowy z podmiotem mającym siedzibę, miejsce zamieszkania lub oddział w Polsce,
• typu B– dotyczy sytuacji, w której obcokrajowiec ma pełnić funkcję w zarządzie osoby prawnej,
• typu C, D, E– przeznaczone dla cudzoziemców delegowanych do pracy w Polsce przez zagranicznego pracodawcę.

Kwoty związane z uzyskiwaniem zezwolenia pracy to:

• 50 złotych, gdy obcokrajowiec ma podjąć zatrudnienie na okres nieprzekraczający 3 miesięcy,
• 100 złotych– w przypadku powierzenia wykonywania pracy osobie z kraju trzeciego na okres dłuższy niż 3 miesiące.

Cała procedura jest znacznie dłuższa niż w przypadku oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, może trwać nawet kilka miesięcy i zazwyczaj wymaga przeprowadzenia testu rynku pracy. Należy również pamiętać, że zezwolenie na pracę jest ważne wyłącznie w przypadku konkretnego pracodawcy i nie obowiązuje, gdy cudzoziemiec chce się zatrudnić w innej firmie.

Istnieje również forma prawna, która umożliwia legalizację pobytu i pracy cudzoziemców, określana mianem zezwolenia jednolitego na pobyt i pracę. W tym przypadku inicjatywa należy do pracownika– to on musi wystąpić z wnioskiem do odpowiedniego wojewody. Na ten krok mogą zdecydować się obcokrajowcy, którzy zamierzają przebywać w Polsce i wykonywać pracę w okresie dłuższym niż 3 miesiące, a wynoszącym maksymalnie 3 lata. Wraz z wnioskiem cudzoziemiec powinien dołączyć uzyskaną przez pracodawcę opinię starosty dotyczącą możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych na lokalnym rynku pracy. Jeśli pracownik otrzyma omawiane zezwolenie, to nie potrzebuje dodatkowego dokumentu pobytowego, ponieważ przyznawana jest mu karta pobytu.

Jak kształtuje się cena legalizacji pracy cudzoziemca w tej procedurze? Obcokrajowiec musi liczyć się z opłatą 440 złotych w momencie złożenia wniosku oraz 50 złotych za wydanie karty pobytu, które są płatne podczas odbierania decyzji.